από την Άννα Ευλογημένου, διαιτολόγος – διατροφολόγος
Η σιδηροπενική αναιμία θεωρείται ως η πιο συχνά εμφανιζόμενη ασθένεια διατροφικής αιτιλογίας. Οι συχνότητα της έλλειψης σιδήρου σε πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου είναι συνήθως 30-40%. Οι αθλητές, ιδιαίτερα οι αθλήτριες και οι αθλητές που βρίσκονται στην εφηβεία, θεωρούνται ως μια ομάδα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση έλλειψης σιδήρου.
Αν αυτή η έλλειψη δεν διορθωθεί τότε μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία, η οποία έχει σοβαρές συνέπειες στην αθλητική απόδοση. Ακόμη και με μια μικρή μείωση στα επίπεδα σιδήρου παρατηρείται μείωση στην μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου και μείωση της αεροβικής ικανότητας με αποτέλεσμα την μείωση της αθλητικής απόδοσης. Κάθε αθλητής που ακολουθεί μια παρατεταμένη και υψηλή σε ένταση προπόνηση έχει αυξημένες απώλειες σίδηρου, επομένως μπορεί γρήγορα να παρουσιάσει έλλειψη σιδήρου.
Οι κύριες μορφές σιδήρου στον ανθρώπινο οργανισμό είναι: ο αποθηκευμένος σίδηρος (ως φερριτίνη), ο σίδηρος που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος δεσμευμένος πάνω στην τρανφερίνη και τέλος ο σίδηρος που μεταφέρει οξυγόνο μέσω της αιμοσφαιρίνης (στο αίμα) και της μυοσφαιρίνη (στους μύες). Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται τα στάδια εξάντλησης του σιδήρου στον οργανισμό.
Πίνακας 1
Στάδια εξάντλησης του σιδήρου στον οργανισμό
| Διαγνωστικά κριτήρια από μετρήσεις στο αίμα | |||
| Στάδιο | Αιμοσφαιρίνη
(g/100mL) |
Φερριτίνη
(ng/mL) |
Κορεσμός τρασφερίνης (%) |
| Φυσιολογικά επίπεδα σιδήρου | >12.0 (Γ)
>16.0 (Α) |
>30 (Γ)
>110 (Α) |
20-40 (Α,Γ) |
| Εξάντληση σιδήρου | >12.0 (Γ)
>16.0 (Α) |
<30 (Α,Γ) | 20-40 (Α,Γ) |
| Έλλειψη σιδήρου | >12.0 (Γ)
>16.0 (Α) |
<12 (Α,Γ) | <16 (Α,Γ) |
| Σιδηροπενική αναιμία | <12.0 (Γ)
<14.0 (Α) |
<10 (Α,Γ) | <16 (Α,Γ) |
| Γ: Γυναίκες, Α: Άντρες | |||
Πηγή: Deakin, 2000.
Αιτίες της έλλειψης σιδήρου για τους αθλητές είναι:
Αθλητές με σιδηροπενική αναιμία θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από μια ομάδα που θα περιλαμβάνει ένα γιατρό και ένα διαιτολόγο με άμεση χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου και με ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων σε μακρόχρονη βάση. Το μακροχρόνο πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίζεται στη διατροφική καθοδήγηση για την εύκολη αύξηση της πρόσληψης απορροφήσιμου σιδήρου. Κάποια συστατικά τροφίμων που βοηθούν και άλλα που παρεμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου μπορείτε να δείτε στον πίνακα 2.
Πίνακας 2
| Παράγοντες που προάγουν την απορρόφηση του σιδήρου | Παράγοντες που παρεμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου |
| Βιταμίνη C (που βρίσκεται στα εσπεριδοειδή, τα βατόμουρα και σε πολλά λαχανικά)
Πεπτίδια που βρίσκονται στο κρέας, στο ψάρι και το κοτόπουλο |
Φυτικό οξύ (που βρίσκεται στα δημητριακά ολικής άλεσης)
Ασβέστιο (που βρίσκεται στο γάλα και στο τυρί)
Πολυφαινόλες (που περιέχονται στο τσάι και στο κόκκινο κρασί) Πρωτεΐνη σόγιας |
Βιβλιογραφία
